 |
| Ada satu bab dalam tesis Ismail Hadi ini yang bercerita tentang Masyarakat Cina di Mukim Gadong |
PERKEMBANGAN MASYARAKAT CINA
Orang-orang Cina sememangnya sudah wujud pada pertengahan abad ke-19
lagi. Tetapi munculnya suatu perkampungan orang-orang Cina di kawasan Kota ini
tidaklah diketahui dengan jelasnya. Tetapi menurut Encik Choong Yew Long,[73] sepanjang
yang diketahuinya orang Tionghua yang mula-mula tiba di Kota dan membuat tempat
kediaman ialah seorang Hokkian berasal dari China, Encik Choon bernama
‘Chayong’. Chayong mungkin panggilan ringkas oleh orang-orang Melayu, jika
dilihat daripada nama Cina sebenarnya, ia mungkin berasal daripada nama Chia Ah
Yong atau Chia Yong.
Chayong
datang ke Kota seorang diri, tidak membawa anak dan isterinya. Ketika beliau
sampai, Kota masih dipenuhi oleh hutan. Beliau membuat sebuah rumah pondok
(ditapak bangunan pasar sekarang). Seorang kawan lain bersamanya, bernama See
Seng (Sing), tidak diketahui darimana asalnya tetapi mungkin juga berasal
setempat dengan Chayong. Chayong di samping mengerjakan sedikit tanah untuk
tanam-tanaman, sayur-sayuran, tembakau, ubi kayu, beliau juga membuka kedai
kecil, menjual daun rokok, tembakau dan pisang. Pisang didapati daripada orang
kampung, pisang kapas, pisang abu, pisang embun, pisang nangka. Harga diantara
3 sen hingga 8 sen setandan atau kadang-kadang ditukarkan sahaja daun rokok,
tembakau. Bagi mendapatkan tembakau Chayong pergi ke Sungai Ujong. Baja-baja
kebun, Chayong mendapatkannya daripada orang-orang kampung juga, baja
ditukarkan dengan tembakau atau daun rokok (pucuk).
Menurut Tuan
Lebai Omar,[74]
See Sing mungkin datang lebih awal lagi, tetapi tidak menetap di Kota. Diadatang
sebagai peraih membeli barang-barang daripada orang Melayu. Dia membeli ‘upih’
dan pinang kering. Beliau juga membeli daun ‘lorik’ untuk dibuat pembungkus
ikan masin. Ikan masin dijual pula kepada orang-orang Melayu, begitu juga
garam. Kemudiannya See Sing menetap di Kota membuat rumah kediaman bersama
keluarganya.
Chayong
kemudiannya balik ke negeri China dan datang semula bersama anak dan isterinya.
Pada waktu Dato’ Abdullah menjadi Undang Rembau, tanah-tanahnya telah diukur
dan ditentukan haknya dengan membayar cukai kepada kerajaan.Akhirnya bertambah
ramailah orang Cina tiba dan membuat kediaman di sekitar Kota. Hubungan dengan
orang Melayu dewasa itu memang baik. Salah seorang Cina telah berkahwin dengan perempuan
Melayu, beliau ialah seorang pandai emas danperak. Kemudian orang-orang Cina
menjalankan kegiatan-kegiatan ekonomi, iaitu pertanian, perniagaan secara kecil-kecilan
diantara penduduk di kawasan mukim ini. Orang Cina tersangat bergantung kepada
orang-orang Melayu, terutama bagi mendapatkan barang-barang makanan, iaitu
beras, hasil-hasil lain seperti buah-buahan jabit, kerdas, jering dan keladi.
Orang-orang Cina membuka kedai barang-barang runcit dengan menjual garam, ikan
bilis, ikan masin, kain-kain, rokok daun, tembakau dan sebagainya yang diperlukan
oleh orang Melayu.
Selain itu
kedapatan pula sekelompok orang Cina di ladang-ladang getah yang dibawa masuk
oleh orang Inggeris ke Ladang Getah Legong Ulu dan Ladang Kendung. Kedai di
Kota semakin maju dan akhirnya menjadi pusat membeli barang-barang keperluan
semua bangsa. Kemudian daripada itu berkembanglah masyarakat Cina, tanpa
diganggu-gugat oleh mana-mana pihak dan muncullah beberapa keturunan seperti
orang Mokkian, Kok, Hailam dan sedikit-sedikit Kongfu.
PERKEMBANGAN PELAJARAN CINA
Masyarakat Cina sehingga tahun 1931 belumlah mendapat pendidikan
secara persekolahan yang sempurna. Mereka hanya mengajar anak-anak mereka
mengikut kepandaian masing-masing berdasarkan ilmu pengetahuan yang ada. Pelajaran
yang diajarkan ialah ilmu-ilmu perniagaan berjual beli dimana sejak dari kecil
anak-anak itu dilatih menjual barang-barang kepada pembeli dengan diawasi oleh
ibu bapanya.
Hingga tahun
1931, kalau orang Cina hendakkan pelajaran secara persekolahan, mereka
terpaksalah pergi ke Tampin atau ke Rembau yang jauhnya kira-kira 10 batu.
Memandangkan beberapa kerumitan, orang-orang Cina tidak memberi pelajaran
anak-anak mereka ke sekolah secara formal. Hanya sebilangan kecil sahaja yang mampu
menghantar anak-anak mereka ke sekolah-sekolah tersebut. Bilangan penduduk Cina
semakin bertambah dan memandangkan ramainya anak muda yang tidak mendapat
pendidikan persekolahan, maka pada tahun 1931, satu mesyuarat ibu bapa kaum
Cina telah diadakan dan keputusan mesyuarat itu bersetuju untuk membina sebuah
sekolah bagi anak-anak mereka. Rundingan dan usaha seterusnya telah dijalankan.
Akhirnya atas muafakat dan perjanjian, sebidang tanah kepunyaan Haji Abu Bakar
telah disewa dengan bayaran $2.00 sebulan.
Pada pertengahan
tahun 1931, sebanyak $1,000 telah dapat dikumpulkan hasil daripada derma ibu
bapa dan orang ramai. Sebanyak $500 telah dibayar kepada seorang tauke Cina di
Melaka, bagi mendapatkan kayu-kayunya, tetapi wang tersebut telah dilenyapkan.
Pembinaan sekolah itu terbantut buat beberapa ketika, kemudian dilakukan
pungutan derma sekali lagi dan akhirnya tegaklah sebuah bangunan yang
beratapkan rumbia, berdindingkan papan, berlantaikan tanah yang menelan belanja
kira-kira $800.
Selepas
bangunan siap, masalah yang timbul ialah bagi mengadakan guru yang mengajarnya.
Kira-kira sebulan mencari gurunya barulah dapat, beliau ialah seorang Cina dari
Kuala Lumpur dilantik sebagai Guru Besar. Beliau berasal dari Shanghai di
daerah Foo Nam. Guru penolongnya ialah dari Rembau bernama Ngau Chen Sin. Pada permulaan
sekolah itu dibuka, seramai 36 orang murid sahaja. Sebuah lembaga sekolah telah
dilantik, dalam mesyuarat pertamanya telah membuat keputusan bahawa tiap-tiap
seorang murid dikenakan bayaran sebanyak $1.50 sebulan. Wang tersebut adalah
untuk membayar gaji kepada guru-guru tersebut, bagi Guru Besar ialah $38.00 dan
hanya bayaran sagu hati diberikan kepada guru penolongnya, jumlahnya tidak
tetap.
Untuk
menarik minat guru-guru yang mengajar, guru-guru tersebut dibenarkan tinggal di
sekolah tersebut. Makanannya tiap-tiap hari disediakan oleh ibu bapa, hal ini
berjalan selama tiga tahun. Sejak itu bertambahlah murid-murid yang belajar.
Mereka tidak perlu lagi pergi ke Rembau atau ke Tampin. Pentadbiran sekolah dibaiki
dari masa ke masa. Sewa tanah daripada $2.00 meningkat kepada $2.50 dan paling
akhir ialah $6.00 sebulan. Sekolah tersebut diberi nama Hua Kiew, pada mulanya
hanya dua bilik darjah dan kemudian sampai ke darjah VI. Keadaan ini hinggalah
ke zaman Jepun. Waktu pemerintahan Jepun sekolah ini telah ditutup selama
setahun. Kemudian dibuka semula, pelajaran Jepun telah diajarkan, sambutan
tidak menggalakkan, murid-muridnya tinggal 16 hingga 20 orang sahaja. Ini
disebabkan ramai yang pindah ke Kuala Lumpur dan bencikan kepada Jepun.
Tambahan pula Kuala Lumpur mudah mendapat pekerjaan sebagai pelombong bijih.
Waktu Jepun
kalah, beberapa orang ahli kongsi gelap dari Seremban telah datang ke Kota dan
cuba mengatur satu barisan bagi bertindak keras terhadap orang-orang Melayu.
Selama 14 hari komunis-komunis itu memerintah, ramailah orang Melayu dan orang
Cina sendiri menjadi korban kebuasannya. Sekolah Hua Kiew sendiri telah
dijadikan pusat pergerakan komunis pada masa itu. Keliaran ini adalah
disebabkan himpitan yang dialami semasa Jepun.
Apabila British
tiba semula pada tahun 1945, suasana kembali tenang, perasaan permusuhan tidak
ada. Sekolah Hua Kiew dibuka seperti biasa dengan pentadbiran yang sempurna.
Murid-murid lama dijemput dan menerima murid-murid baharu, sehinggalah tahun
1948. Waktu darurat, sekolah ini telah disyaki sebagai pusat komunis, tetapi
tidak ada bukti, walaupun mungkin ada orang Tionghua di Kota yang menjadi
anggota komunis itu. Pelajarannya tidak terganggu, malah semakin maju
sehinggalah tahun 1959, selepas tanah air mencapai kemerdekaan, sekolah
tersebut telah dipindahkan ke tapak sekolah yang ada sekarang ini. Perpindahan
ini berpunca daripada sulitnya untuk membayar sewa tanah. Akhirnya ahli MCA
cawangan Kota mendesak kerajaan untuk mendapatkan sebidang tanah untuk tapak
sekolah yang baharu.
Setelah mendapat
tanah maka dibina sebuah sekolah pada tahun 1959 dengan bantuan kerajaan. Guru
Besarnya ialah Cikgu Loo Teoh Foo dan guru penolongnya seramai 8 orang. Tahun 1960
sekolah ini mendapat bantuan penuh daripada kerajaan dan pada tahun 1961,
sekolah itu ditukar namanya kepada yang baharu, Sekolah Jenis Kebangsaan (Cina)
Pei Teck, muridnya seramai 186 orang dan gurunya bertambah menjadi 9 orang
dengan 8 bilik darjah.[75]
Sejak ditubuhkan
hingga sekarang sudah ramai murid sekolah ini yang berjaya dalam lapangan
pelajarannya. Sebelas orang telah menjadi guru, 3 orang telah melanjutkan
pelajaran hingga ke universiti. Perkembangan pelajaran Cina di sini selari
dengan perkembangan pelajaran Cina di tempat lain di seluruh Negeri Sembilan.
Pada tahun 1938 sudah ada 83 buah sekolah persendirian Cina dengan 242 orang
guru yang digaji sendiri oleh badan pengurus sekolah dan muridnya seramai 5642
orang termasuk seramai 1665 murid-murid perempuan.[76]
Seperti yang telah
dijelaskan bahawa kedatangan orang-orang Tionghua ke Kota ini bukanlah dengan tujuan
politik, tetapi adalah untuk mencari kehidupan dan ingin maju dalam lapangan
ekonomi dan perniagaan. Di Kota merekatidak ambil pusing tentang soal politik, pentadbiran
yang telah dijalankan oleh pentadbir-pentadbir Melayu itu tidak diganggu, malah
mereka sering patuh. Politik yang halal bagi mereka wujud pada tahun 1948
dimana MCA telah ditubuhkan di Rembau dan sebilangan mereka menjadi ahli,
sehingga mendapat kemerdekaan, keadaan politik kaum Tionghua di Kota ini
tidaklah sehebat mana. Hingga pembentukan Malaysia, penyatuan MCA di Kota
begitu teguh. Tetapi apabila munculnya parti-parti pembangkang, tidak dinafikan
adanya sebilangan orang Tionghua yang menganut parti tersebut.
Cawangan MCA
kawasan Kota telah ditubuhkan pada 25 Julai 1972 dengan ahlinya seramai 385
orang dan dipengerusikan oleh Encik Choon Yew Long.Walaubagaimanapun terdapat
juga ramai daripada anak muda bangsa Tionghua di Kota ini telah terlibat dengan
gerakan anarkis walaupun tidak secara terang-terangan. Seorang Cina dari
Seremban pada bulan April 1921 pernah berkempen di Kota supaya masuk pergerakan
anarkis. Walaupun tidak ramai, ada juga anak-anak mudanya yang terlibat tidak
dengan pengetahuan ibu bapa mereka, mereka pernah pergi ke suatu perayaan di
Ipoh, bulan Mei 1921 itu. Majalah Kwong Ming pernah didapati dibaca oleh
anak-anak muda. Tetapi kegiatan mereka dapat dibanteras oleh keluarga masing-masing.
Memandangkan kepada
gerakan-gerakan kehidupan yang dilakukan oleh orang-orang Tionghua di Kota ini,
maka merupakan persaingan kepada orang-orang Melayu untuk mencapai kemajuan dan
hubungan baik sememangnya terjamin sejak awal lagi. Pergaduhan secara
besar-besaran tidak pernah berlaku, perselisihan kecil biasanya dapat
diselesaikan, kecualilah akibat dendam atas seseorang, pernah berlaku
kejadian-kejadian jenayah bagi kedua-dua belah pihak.
PERKEMBANGAN MASYARAKAT INDIA
Kedatangan masyarakat India ke Mukim Gadung ini tidak dapat
dipastikan bilakah sebenarnya, tetapi apa yang diketahui bahawa sudah lama
masyarakat India wujud di mukim ini, tetapi bilangan mereka tidak ramai.
Kedatangan mereka pada peringkat awal, bukanlah untuk membuat kedudukan, tetapi
untuk berburu binatang dan mendapatkan barang-barang makanan yang lain. Mereka
ini dipercayai datang dari Melaka.
Tetapi apa yang
lebih jelas ialah orang Indialah yang memperkenalkan ‘kereta lembu’ di kawasan
ini. Pernah dikatakan bahawa orang-orang Melayu berasa agak hairan dengan
kereta lembu dan telah menyuruh pembawa kereta lembu itu membawa mereka naik.
Waktu ini kedatangan orang-orang India membawa barang-barang jualan. Antara
barang-barang yang dibawanya ialah rempah tumbuk, lada dan alat-alat kari yang
lain. Juga ada diantara mereka yang membawa manik-manik, makjun jadan, minyak
wangi dan sebagainya. Disamping itu ada juga orang-orang Arab yang membawa
jualan yang sama dan juga membawa kitab-kitab agama Islam.
Orang India ini
datang dari Melaka, bagi yang beragama Islam, mereka biasa menumpang bermalam
di masjid dan surau-surau. Setengah-setengah daripada orang India ini menjadi
buruh kereta api, tinggal di Kendung dan buruh estet dan tinggal di ‘kaman-kaman’
yang disediakan oleh pihak estet. Proses kedatangan mereka adalah sama dengan
proses dengan kedatangan orang India secara umumnya ke negara ini.
Menurut Tuan Haji
Maidin,[77]
beliau mula-mula sampai menetap di Kampung Jeram dan membuka kedai kopi. Beliau
adalah orang India Muslim yang pertama tinggal di kampung bersama orang-orang
Melayu. Waktu itu belum ramai orang India yang tinggal di kampung-kampung.
Kerana hubungan yang semakin baik, akhirnya Haji Maidin,(waktu itu belum haji
lagi) telah berkahwin dengan seorang perempuan Melayu di Kampung Jeram. Selain
daripada menjual minuman, beliau juga ada menjual serba sedikit barang-barang
runcit. Tetapi oleh sebab perniagaan di kampung tersebut tidak berapa maju,
beliau pindah membuka kedai di Kampung Tanjung, iaitu di Gadung Halt.
Pada waktu beliau
mula-mula sampai, tidak ada sebuah pun sekolah Tamil yang didirikan di sekitar
kawasan ini. Bagi anak-anak kaum India yang ingin bersekolah, terpaksalah pergi
ke Tampin. Pada umumnya perhubungan orang-orang India dengan masyarakat lain di
mukim ini adalah baik dan tidak pernah berlaku pergaduhan. Tinggal bersama Haji
Maidin ialah seorang sahabatnya bernama Haji Naidu. Mereka tinggal
bersama-sama, tetapi Haji Naidu datang agak terkemudian. Sejak itu ramailah
orang India yang tiba dan kadang-kadang tinggal bersama Haji Maidin buat
beberapa ketika bagi mendapatkan pekerjaan.
Seperti yang telah
dijelaskan bahawa tidak terdapat sebuah sekolah Tamil di mukim ini, tetapi
bukanlah ertinya kelompok orang India di mukim ini tidak mendapat pendidikan. Hampir
kesemua anak mereka dihantar belajar di Tampin, terutama apabila Government
English School dibuka. Selain daripada itu mereka menghantar anak-anak mereka
bersekolah di Rembau, iaitu di Estet Chembong, Seremban (anak-anak mereka ini
tinggal bersama sanak saudara mereka). Hingga tahun 1938 di Negeri Sembilan
sudah ada kira-kira 100 buah sekolah Tamil termasuk sebuah sekolah kerajaan.
Kebanyakan sekolah tersebut didirikan di dalam estet dan juga dibandar-bandar,
iaitu dimana terdapat kelompok-kelompok mereka tinggal. Sekolah yang didirikan
dalam estet berjumlah 96 buah dan 10 buah dibandar-bandar termasuk sebuah
sekolah kerajaan.[78]
Pada tahun 1938
itu sudah ada 4360 orang murid India di sekolah-sekolah Tamil seluruh Negeri
Sembilan. Ini berbanding pada tahun 1930, jumlah sekolah ialah 63 buah dan
muridnya 1930 orang, sementara pada tahun 1931, sekolah semakinberkurang, iaitu
tinggal 36 buah dan muridnya juga kurang, tinggal hanya 1145 orang sahaja.[79]
Dalam bidang
politik, bangsa India tidak menampakkan sebarang kegiatan awalnya sehinggalah
terbentuknya MRC. Memang telah tertubuh persatuan sekerja, tetapi tidak mempunyai
sebarang cawangan, mereka hanya menjadi ahli kepada Persatuan Pekerja dan Buruh
yang berpusat di Tampin. Hingga ke hari ini bilangan orang India yang tinggal
di mukim ini tidaklah bertambah dengan pesat. Segolongan besar diantara mereka
telah memeluk agama Islam dan membuka kedai perniagaan di pekan Kota.
LAMPIRAN
1.
Abdul Ghani bin
Nuin
2.
Abdullah bin
Dato Bandar Haji Said
3.
Haji Abbas bin
Haji Ali
4.
Haji Ariffin
bin Sihat
5.
Alias bin
Linsah
6.
Amrah bt Haji
Mahmood
7.
Hajah Busu bt
Haji Abdul Manan
8.
Choong Yew Long
9.
Haji Hamzah bin
Kurus
10.
Haji Harun bin
Haji Lassim
11.
Hajah Jeibah bt
Haji Mohd Yatim
12.
Khoo Kay Kim
13.
Lee Teoh Foo
14.
Haji Latim
15.
Muhammad bin
Jumat
16.
Haji Mohd Yatim
bin Haji Zainal
17.
Haji Maidin
18.
Lebai Omar bin
Ganting
19.
Haji Zainal bin
Deli
20.
Siti Rokiah bt
Haji Hamzah
Siap,
31 Ogos 1973
BIBLIOGRAFI
1.
Khoo Kay Kim–Artikel “Sejarah Tempatan”, dalam jurnal penyelidikan, Jilid 1,
bil.1, Oktober 1972.
2.
Diana Lewis–Inas: A Study
of Local History, JMBRAS,
Vol.33, 1960.
3.
Abdul Samad
Idris–Negeri
Sembilan dan Sejarahnya, Utusan
Melayu, KL, 1968.
4.
P.J.Begbio–The Malayan
Peninsular, OUP, KL, 1967.
5.
J.M.Gullick–Sistem Politik
Bumiputera Tanah Melayu Barat,
DBP, KL, 1970.
6.
C.W.C.Far &
W.H. Mackery–Jurnal SBRS, bil.56.
7.
M.D.Mansoor–Sejarah
Minangkabau, Bhaatara,
Jakarta, 1970.
8.
P.T. Baner –“Some Aspects of the Malayan Rubber Slump 1929-33”, dalam
T.H.Silcock (ed.) Reading in Malaysian Economy, Singapura,
1961.
9.
G.L.Ham–Laporan
Pentadbiran Negeri Sembilan tahun 1938.
10.
A.Hale–Laporan Pegawai
Daerah Tampin, September
1896.
11.
Arkib Negara–Annual Report
on Education in the Federated Malay States,
tahun 1931.
12.
Arkib Negara –Perjanjian
Inggeris dengan Rembau, pada 31 Mac 1877.
13.
Arkib Negara –Perjanjian
Inggeris dengan Rembau, pada 31 Mac
1883.
14.
Arkib Negara –Warta Kerajaan
Negeri Sembilan, pada 19 Julai
1901.
15.
Haji Zainal
Doli–Ucapan merasmikan Bangunan Balai Polis Kota pada 2 Jun 1973.
16.
Haji Buyong
Adil–Sejarah
Johor, DBP, 1971.
17.
Haji Abbas Haji
Ali–Rembau:
Sejarah Perlembagaan Adat dan Istiadatnya.
18.
T.J.Newbold–A Political and
Statistical Account of the British Settlements in the Straits of Malacca, Kuala Lumpur, 1971 (dua volume).
[73] . Seorang ahli perniagaan berumur 58
tahun, menjadi Ketua orang Cina di Kota sekarang. Keterangan mengenai
masyarakat Cina ini banyak sekali diberikannya.
[74] . Wawancara Tuan Lebai Omar, beliau
yakin tentang keterangan yang diberikannya itu, kerana waktu itu beliau pernah
berjumpa ketika beliau berumur kira-kira 6 tahun.
[75] . Wawancara dengan Cikgu Lee Teoh Foo,
Guru Besar Sekolah Jenis Kebangsaan (Cina) Pei Teok, Kota pada 16 Mac 1973.
[76] . Dipetik daripada Laporan Pentadbiran
Negeri Sembilan tahun 1938 oleh G.L.Ham British Resident Negeri Sembilan, muka
surat 23.
[77] . Beliau ialah seorang India Muslim
yang mula-mula tinggal bersama orang-orang Melayu. Beliau tiba pada tahun 1926.
Beliau datang terus dari India. Dalam hal ini beliau banyak sekali memberi
keterangan berkenaan masyarakat India disini.
[78] . Petikan daripada Laporan Pentadbiran Negeri Sembilan tahun 1938oleh G.L.Ham, British
Resident Negeri Sembilan, muka surat 23.
[79]. Dipetik daripada “Annual Report on
Education in the Federated Malay State bagi tahun 1931” – Arkib Negara.
No comments:
Post a Comment